Rhoonse en Carnisse Grienden

Eiland IJsselmonde is een riviereiland tussen Rotterdam en Dordrecht. Langs de zuidoever liggen de Rhoonse en Carnisse Grienden. Je wandelt hier tussen grillige wilgen met natte voeten.

Grienden zijn vochtige akkers waarop wilgenhout wordt verbouwd. Al eeuwenlang gebeurt dat in de Rhoonse en Carnisse Grienden. Met boswachter Jasper Louman van Staatsbosbeheer wandelde ik door de grienden. Hij beheert deze in opdracht van het Natuur- en recreatieschap IJsselmonde en doet dat onder anderen met vrijwilligers.

We beginnen bij een houten gebouwtje met op een bordje De Kopstoof. Dit betekent, heel toepasselijk, knotwilg in het plaatselijke dialect. Griendwerkers gebruiken het gebouwtje als uitvalsbasis tijdens het driejaarlijkse knotten van de wilgen. Ze oogsten dan het wilgenhout dat boven de dikke stam groeit.

Wilgenhout kent allerlei toepassingen, legt Louman uit. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor manden, schuttingen en zogenoemde zinkstukken. Zinkstukken zijn matten van wilgenhout die dijken en zeeweringen een extra steuntje in de rug geven. Een meer recente toepassing is wilgenhout als biobrandstof.

Rhoonse Grienden

Even later lopen we vanaf de jachthaven de Rhoonse Grienden in. Deze kun je via rechthoekig aangelegde paden in zo’n anderhalf uur verkennen. Daarbij krijg je in de zomer het idee dat je door een jungle loopt. De grienden zijn dan een dichtbegroeid wilgenbos; er groeit zelfs een heuse liaan: de haagwinde. Je herkent deze klimplant aan de witte, trompetvormige bloemen.

Langs het pad staan rijen met grillige wilgen. De grote holtes in de boomstammen barsten van het leven. Zo stoppen we even bij een wilg waaruit een eikvaren groeit, volgens Louman als epifyt. Dat wil zeggen dat de varen op de wilg leeft, maar geen voedsel onttrekt aan de boom. Andere bewoners zijn onder meer vogels en insecten.

Tussen de wilgen lopen geulen die tweemaal per etmaal het water aanvoeren en afvoeren. De grienden liggen namelijk buitendijks en staan onder invloed van de getijden. Dit betekent dat de wilgen voortdurend in vochtige grond staan. Voor wilgen is dit prima, terwijl de meeste andere bomen liever droge voeten hebben.

Het vele water is ook ideaal voor bevers. Zo tellen de grienden meerdere beverburchten. Met een beetje geluk kun je sporen van bevers tegenkomen of ze zelfs aan het werk zien (wat er ongeveer zo uitziet). Volgens Louman kun je bevers het beste spotten in de schemering, want overdag brengen ze hun tijd het liefst slapend door.

Wandelen door de Rhoonse Grienden

Haagwinde

Carnisse Grienden

Na deze eerste wandeling rijden we naar de Carnisse Grienden, die een paar kilometer verderop liggen. Ook hier vind je een rechthoekig patroon van paden en een wandeling door deze grienden duurt ongeveer een uur. Je kunt je wandeling beginnen vanaf de parkeerplaats ten oosten van de Carnisse Grienden.

Deze grienden hebben een wildere uitstraling dan de Rhoonse Grienden. Volgens Louman komt dit door de mate van beheer. Een deel van de wilgen wordt hier namelijk minder vaak geknot. Dat valt af te lezen aan de dikkere takken die sommige wilgen hier hebben. Bij vloed kun je de verwilderde bomen onder water zien staan.

Het pad dat we volgen, loopt dicht langs de oever van de Oude Maas. Houten planken zorgen er op sommige stukken voor dat we droge voeten houden. Het is duidelijk dat ook dit een waterrijk gebied is, wat het een goede leefplek maakt voor allerlei vogels. Zo kun je de kleurrijke ijsvogel hier in een flits voorbij zien vliegen.

Helaas zien we tijdens de wandelingen geen bevers of ijsvogels. Wel heb ik ontdekt hoe je, in de woorden van Louman, het landschap kunt leren lezen. Door je te verdiepen in de geschiedenis van het landschap en de manier waarop het is vormgeven, krijgt dat wat op je pad komt opeens betekenis.

Wilgenhout dat geoogst is

Eikvaren die als epifyt op de stam van een wilg groeit

Jasper Louman, de boswachter van de Rhoonse en Carnisse Grienden

Wandelen door de Carnisse Grienden

Wilg langs de Oude Maas

Wandeltips

Check de waterstand

In tegenstelling tot een wilg zit je als wandelaar natuurlijk niet te wachten op natte voeten. Check voor vertrek daarom altijd even de waterstanden van de Oude Maas. Door de buitendijkse ligging van de grienden kunnen ze namelijk onderlopen. Vooral bij hoogwater kan het een natte boel worden.

Ga op zoek naar bijzondere planten en dieren

Niets is leuker dan als een echte Jac. P. Thijsse op zoek te gaan naar bijzondere planten en dieren. Voor een plek zo dicht bij de grote stad vind je hier verrassend veel soorten. Op de website van Vereniging de Carnisse Grienden lees je meer over de bomen en planten en dieren in de grienden. En exclusief voor leden is er het handige boekje Planten en vogels in de Rhoonse en Carnisse Grienden.

Routebeschrijvingen en websites

Ontdek IJsselmonde

Dit artikel is gesponsord door Ontdek IJsselmonde. Eiland IJsselmonde is het verrassend gevarieerde gebied tussen Rotterdam en Dordrecht. Bezoek de website voor een overzicht van de wandelmogelijkheden.