Santiago de Compostella is al eeuwenlang de bestemming van pelgrims. Als je de Camino de Santiago loopt, dan treed je in hun voetsporen. De pelgrimstocht begint in Spanje, in een ander (Europees) land of gewoon bij je voordeur.
| Afstand: | afhankelijk van de gekozen pelgrimsroute |
| Duur: | afhankelijk van de gekozen pelgrimsroute |
| Beginpunt: | Veel pelgrims beginnen in Saint-Jean-Pied-de Port in Frankrijk. |
| Eindpunt: | Santiago de Compostella (en voor sommigen Finisterre) |
| Categorie: | veeleisende langeafstandswandeling, pelgrimstocht |
De Camino de Santiago is niet één wandelroute. Het gaat om een verzameling van tientallen historische pelgrimswegen die vanuit heel Europa leiden naar de Spaanse stad Santiago de Compostella. Daar staat een imposante kathedraal die volgens de overlevering de resten herbergt van de apostel Sint-Jacob, oftewel Santiago in het Spaans.
De pelgrimstocht is doorgaans een zware beproeving. Je legt honderden kilometers te voet af en trotseert hoge bergen en kale vlaktes met weinig schaduw. Daar staat tegenover dat je stap voor stap dichter bij jezelf komt. Gaandeweg kruip je uit je hoofd en ontdek je (opnieuw) dat je ook nog een lijf hebt. Daarbij voel je niet alleen de blaren op je voeten, maar open je ook je zintuigen voor de omgeving.
Onderweg loop je de kans op betekenisvolle ontmoetingen. Bijvoorbeeld met andere pelgrims van over de hele wereld. Zij vertellen je hun levensverhaal en je ontdekt dat dit eigenlijk maar weinig verschilt van dat van jou. Je krijgt het gevoel dat je deel uitmaakt van een grote, grensoverstijgende familie van mensen. Een gevoel om vast te houden voor als je weer thuis bent.
Pelgrimsroutes
De Camino de Santiago bestaat uit een groot aantal pelgrimsroutes. De bekendste zijn:
- Camino del Norte
- Camino Francés
- Camino Portugués
- Camino Primitivo
- Vía de la Plata
Later vind je hier meer informatie over de afzonderlijke routes.
Wandeltips
Bereid je goed voor
Een pelgrimstocht heeft heel wat voeten in de aarde. Helemaal als je een pelgrimsroute van honderden kilometers loopt. Een geslaagde pelgrimstocht staat of valt dan ook met een goede voorbereiding. Zorg in elk geval voor een goede uitrusting, loop je wandelschoenen in en leg thuis de nodige kilometers af.
Neem zo min mogelijk mee
Alles wat je meeneemt, moet je de hele pelgrimstocht met je meedragen. En hoe meer je meeneemt, des te groter is de kans op blessures en andere ongemakken. Kijk daarom kritisch naar alles wat meegaat in je rugzak. De ervaring van veel pelgrims is dat zij bij nader inzien maar weinig nodig hebben. De postkantoren langs de pelgrimsroutes doen dan ook goede zaken.
Vraag om een helpende hand
Veel pelgrims zijn je voorgegaan. En ze bieden je graag een helpende hand bij de voorbereiding. Via een pelgrimsgenootschap kom je in contact met enthousiaste en behulpzame vrijwilligers. Die zijn vaak zelf te voet naar Santiago gegaan. In Nederland kun je terecht bij het Nederlands Genootschap van Sint Jacob en in Vlaanderen bij het Compostelagenootschap.
Mijn ervaringen
Lang geleden liep ik voor het eerst de Camino de Santiago. Ik begon toen in Saint-Jean-Pied-de-Port (Franse Pyreneeën) aan de Camino Francés. Op mijn rug had ik een veel te zware rugzak. Als verwoed lezer had ik kilo’s aan boeken meegenomen, maar die bleken al snel overbodig. Op de Camino ontdekte ik namelijk dat je eigenlijk maar weinig echt nodig hebt.
Ik stond elke dag voor zes uur ’s ochtends op, ging op pad, lunchte, hield een siësta, gebruikte de warme maaltijd en ging vaak tegen tienen onder zeil. Daarbij genoot ik zowel van de eenzaamheid als van het gezelschap van andere pelgrims, afkomstig van over de hele wereld. Meer had ik niet nodig om me compleet en gelukkig te voelen.
Na deze ervaring ben ik nog twee keer teruggekeerd naar de Camino de Santiago. Ik liep de Camino Portugués en daarna de Camino Primitivo. Deze pelgrimswegen kwamen veel rustiger en eenvoudiger op mij over dan de Camino Francés, maar waren niet minder fascinerend dan mijn eerste pelgrimage.
Gelopen in 2006, 2009 en 2015
Wandelgidsen en reisboeken
A Pilgrim’s Guide to the Camino de Santiago
De Engelstalige pelgrimsgidsen van John Brierley zijn aan te bevelen. Bijvoorbeeld A Pilgrim’s Guide to the Camino de Santiago, de editie voor de Camino Francés. Naast kaartjes en routebeschrijvingen bevatten Brierley’s gidsen informatie over de spirituele aspecten van een pelgrimstocht. En, misschien wel het belangrijkste, de gidsen worden regelmatig geactualiseerd (de versie van 2020 heb ik hier vermeld).
Spiritueel pelgrimeren
Het boek Spiritueel pelgrimeren van Inge van der Zanden beschrijft de innerlijke kilometers die je aflegt tijdens een pelgrimstocht. Het bevat geen kaartjes en routebeschrijvingen, maar een heldere uitleg over de historie en de diepere zin van het pelgrimeren. De auteur maakt daarbij gebruik van haar eigen ervaringen op de Camino de Santiago.
Maartje zegt
Beste Frank,
Graag zou ik willen weten of je kunt adviseren welk stuk van de camino frances (vanaf pamplona) het mooist is qua natuurschoon? Ik ga een aantal dagen mijn vader vergezellen vandaar mijn vraag. Hopelijk kan ik de route in zijn volledigheid in de toekomst eens afleggen..
Alvast bedankt!
Frank den Hond zegt
Beste Maartje,
Het begin van de Spaanse Hoogvlakte oftewel de Meseta sprak mij zelf erg aan. Je kunt dan beginnen in Burgos, dat een fraaie historische binnenstad heeft (en goede tapas). De daaropvolgende etappes naar Hornillos del Camino en daarvandaan naar Castrojeriz hebben naar mijn mening een mooi landschap. Dit is wat ingetogener, maar past natuurlijk ook goed bij de mindset van een pelgrimage.
Ook mooi qua natuurschoon vond ik het stuk tussen Astorga en Sarría. Daarbij is het vooral indrukwekkend als je vanaf Villafranca del Bierzo vertrekt en daarvandaan naar O Cebreiro loopt, wat een flinke klim is. Vanaf de laatstgenoemde plaats kun je uitkijken over het groene Galicië dat voor je ligt. Het wil hier overigens nog weleens misten, maar dat draagt natuurlijk bij aan de sfeer.
Het bovenstaande is natuurlijk puur mijn mening over wat een mooi landschap is. Maar wellicht kun je er wat mee bij de keuze van de etappes die je ook gaat doen. In ieder geval alvast een goede pelgrimstocht gewenst voor jou en je vader! Binnenkort komt op deze website nog een aparte beschrijving van de Camino Francés, dus kom zeker nog eens terug voor meer tips.
Met vriendelijke groet,
Frank den Hond